Friday , March 29 2024
हिंदी

विलोम: Antonyms – Hindi Grammar for Students and Children

(व)

शब्द विलोम शब्द विलोम
विधवा सधवा विजय पराजय
वसंत पतझर विरोध समर्थन
विशुद्ध दूषित विषम सम
विद्वान मूर्ख विवाद निर्विवाद
विशिष्ट साधारण विस्तृत संक्षिप्त
विशेष सामान्य बहिष्कार स्वीकार
वृद्धि ह्रास विमुख सम्मुख
वैतनिक अवैतनिक विशालकाय क्षीणकाय
वीर कायर वृहत लघु
व्यस्त अव्यस्त व्यवहारिक अव्यावहारिक
विपत्ति सम्पत्ति वृष्टि अनावृष्टि
वक्र सरल विशिष्ट सामान्य
वियोग मिलन विधि निषेध
वरदान अभिशाप विपन्न सम्पन्न
विस्तार संक्षेप वृद्ध तरुण
वादी प्रतिवादी विकास ह्रास
विरह मिलन विष अमृत
विरत निरत विकीर्ण संकीर्ण
वैमनस्य सौमनस्य व्यस्त अकर्मण्य
विक्रय क्रय विधवा सधवा
व्यास समास विश्लेषण संश्लेषण
विसर्जन अहान वैतनिक अवैतनिक
विजय पराजय वन मरु
विश्वास अविश्वास व्यर्थ अव्यर्थ
विनीत उद्धत विपद सम्पद
विशिष्ठ साधारण व्यय आय
विस्तृत संक्षिप्त विख्यात कुख्यात
विषाद आहद वन्य पालित
विकर्ष आकर्ष वियोग संयोग
विशेष सामान्य वक्र ऋजु
विनाश निर्माण विशालकाय लघुकाय
विसर्जन सर्जन

(स)

शब्द विलोम शब्द विलोम
सौभाग्य दुर्भाग्य साक्षर निरक्षर
साधु असाधु सुजन दुर्जन
सुपुत्र कुपुत्र सुमति कुमति
सरस नीरस सच झूठ
साकार निराकार सजीव निर्जीव
सुर असुर संक्षेप विस्तार
सरस नीरस सौभाग्य दुर्भाग्य
सुगंध दुर्गन्ध सगुण निर्गुण
सक्रिय निष्क्रय सफल असफल
सज्जन दुर्जन संतोष असंतोष
सावधान असावधान सबल निर्बल
संधि विच्छेद स्वस्थ अस्वस्थ
सुख दुःख सरल कठिन
सुन्दर असुंदर स्वदेश विदेश
शिक्षित अशिक्षित संजीव निर्जीव
सदाचार दुराचार सम विषम
सफल विफल सजल निर्जल
स्वजाति विजाति सम्मुख विमुख
सार्थक निरर्थक सकर्म निष्कर्म
सुकर्म कुकर्म सगुण निर्गुण
सबल दुर्बल सनाथ अनाथ
सहयोगी प्रतियोगी स्वतन्त्रा परतन्त्रा
संयोग वियोग सम्मान अपमान
सकाम निष्काम साकार निराकार
सुलभ दुर्लभ सुपथ कुपथ
स्तुति निन्द स्मरण विस्मरण
सशंक निश्शंक सन्तोष असन्तोष
सुधा गर्ल संकल्प विकल्प
संन्यासी गृहस्थ स्वधर्म विधर्म
समष्टि व्यष्टि संघटन विघटन
समूल निर्मल सत्कर्म दुष्कर्म
सुमति कुमति संकीर्णि विस्तीर्ण
सदाशय दुराशय समास व्यास
स्वल्पायु चिरायु सुसंसगति कुसंगति
सुपरिणाम दुष्परिणाम सखा शत्रु
सौम्य असौम्य सुगम दुर्गम
सुशील दुःशील स्थूल सूक्ष्म
स्वामी सेवक सृष्टि प्रलय
सन्धि विग्रह स्थिर चंचल
सबाध निर्बाध सत्कार तिरस्कार
स्वार्थ निस्वार्थ सापेक्ष निरपेक्ष
सक्षम अक्षम सादर निरादर
सलज्ज निर्लज्ज सदय निर्दय
सुलभ दुर्लभ संकोच असंकोच
सभ्य असभ्य सुदूर अदूर
सभय निर्भय सामान्य विशिष्ट
सुकाल अकाल सविकार निर्विकार
सुबह शाम स्वप्न जागरण
स्मरण विस्मरण संगत असंगत
स्वदेशी परदेशी सुभग दुभग
समाज व्यक्ति संग निःसंग
स्वकीया परकीया सामान्य विशिष्ट

(श, ह, क्ष, ज्ञ)

शब्द विलोम शब्द विलोम
शूर कायर शयन जागरण
शीत उष्ण शुभ अशुभ
शुष्क आर्द्र शकुन अपशकुन
शुक्ल कृष्ण श्र्वेत श्याम
शासक शासित शयन जागरण
श्रव्य दृश्य शोषक पोषक
श्लील अश्लील शान्ति क्रान्ति
शत्रु मित्र श्रीगणेश इतिश्री
श्रद्धा घृणा श्यामा गौरी
स्वर्ग नरक स्वीकृत अस्वीकृत
स्वदेश विदेश स्वाधीन पराधीन
स्तुति निंदा शुक्ल कृष्ण
शिव अशिव श्वेत श्याम
शरण अशरण शासक शासित
षंड मर्द षंडत्व पुंसत्व
ह्स्व दीर्घ हित अहित
हर्ष शोक हिंसा अहिंसा
हँसना रोना हास रुदन
क्षर अक्षर क्षम्य अक्षम्य
क्षुद्र विशाल क्षणिक शाश्वत
क्षमा क्रोध क्षुद्र महत
क्षमा दण्ड ज्ञान अज्ञान
हार जीत

Check Also

Hindi Grammar

उपसर्ग: Prefix – Hindi Grammar for Students and Children

उपसर्ग – प्रत्यय शब्द दो प्रकार के होते है – मूल और व्युतपन्न यानी बनाए …