Friday , March 29 2024
हिंदी

विलोम: Antonyms – Hindi Grammar for Students and Children

(ए, ऐ)

शब्द विलोम शब्द विलोम
एड़ी चोटी एेतिहासिक अनैतिहासिक
एकता अनेकता एकत्र विकर्ण
एक अनेक ऐसा वैसा
एकल बहुल ऐहिक पारलौकिक
ऐश्वर्य अनैश्वर्य एकाग्र चंचल
ऐक्य अनैक्य

(ओ, औ)

शब्द विलोम
ओजस्वी निस्तेज
औपचारिक अनौपचारिक
औचित्य अनौचित्य
औपन्यासिक अनौपन्यासिक

(क)

शब्द विलोम शब्द विलोम
कल आज क्रम व्यक्तिक्रम
कनीय वरीय कार्य अकार्य
कठिन सरल क्रूर अक्रूर
कुकृति सुकृत्य कलुष निष्कलुष
कुख्यात विख्यात कनिष्ठ ज्येष्ठ
कपूत सपूत कृष्ण शुक्ल
कुसुम वज्र कलंक निष्कलंक
कदाचार सदाचार कर्कश सुशील
कसूरवार बेकसूर कटु मधुर
क्रिया प्रतिक्रिया कृतज्ञ कृतघ्न
कड़वा मीठा क्रुद्ध शान्त
क्रय विक्रय कर्म निष्कर्म
कीर्ति अपकीर्ति कुरूप सुरूप
करुण निष्ठुर कायर निडर
क्रूर अक्रूर कृत्रिम प्रकृत
कर्मण्य अकर्मण्य कोप कृपा
कठोर कोमल कृष्ण शुक्ल
कनिष्ठ ज्येष्ठ कपटी निष्कपट
कुटिल सरल क्रोध क्षमा
कृपण दाता कर्मठ अकर्ममण्य

(ख)

शब्द विलोम शब्द विलोम
खिलना मुरझाना खुशी दुख
खेद प्रसन्नता ख्यात कुख्यात
खगोल भूगोल खुला बन्द
खंडन मंडन खल सज्जन
खाद्य अखाद्य खीझना रीझना
खरा खोटा

(ग)

शब्द विलोम शब्द विलोम
गोचर अगोचर गमन आगमन
गद्य पद्य ग्राम्य शिष्ट
गम्भीर वाचाल गृहीत त्यक्त
गणतन्त्र राजतन्त्र गृही त्यागी
गेय अगेय गर्मी सर्दी
गीला सूखा गहरा छिछला
गुण दोष गरीब अमीर
गुप्त प्रकट गुरु शिष्य
ग्रस्त मुक्त ग्राह्य त्याज्य
गगन पृथ्वी गरल सुधा
गृहस्थ संन्यासी गत आगत
गुण दोष गमन आगमन

(घ)

शब्द विलोम
घर बाहर
घृणा प्रेम
घात प्रतिघात
घरेलू बाहरी
घटना बढ़ना
घन तरल

(च, छ)

शब्द विलोम शब्द विलोम
चर अचर चाह अनचाह
चोर साधु चिन्मय जड़
चल अचल चीर साधु
चिरन्तन नश्वर चेतन अचेतन
चढाव उतार चंचल स्थिर
चतुर मूढ़ चिर अचिर
छाँह धूप छली निश्छल
छूत अछूत

(ज, झ)

शब्द विलोम शब्द विलोम
जीवन मरण जड़ चेतन
जंगम स्थावर जटिल सरस
जय पराजय जन्म मृत्यु
ज्येष्ठ कनिष्ठ जागरण निद्रा
ज्योति तम जल स्थल
जीवित मृत जातीय विजातीय
ज्वार भाटा जल्द देर
ज्योतिर्मय तमोमय जागृति सुषुप्ति
जोड़ घटाव जेय अजेय
जीत हार जवानी बुढ़ापा
जाग्रत सुषुप्त जाड़ा गर्मी
जंगम स्थावर जाति कुजाति
झूठ सच झोपड़ी महल

(त, थ)

शब्द विलोम शब्द विलोम
तुच्छ महान ताप शीत
तम आलोक तीव्र मन्द
तुच्छ महान् तिमिर प्रकाश
तामसिक सात्त्विक तुकान्त अतुकान्त
तरल ठोस ताना भरनी
तारीफ शिकायत तरुण वृद्ध
तृषा तृप्ति तृष्णा वितृष्णा
तिक्त मधुर तीक्ष्ण कुंठित
त्याज्य ग्राह्य तुल अतुल
तृप्त अतृप्त थलचर जलचर
थोड़ा बहुत थोक फुटकर

Check Also

Hindi Grammar

उपसर्ग: Prefix – Hindi Grammar for Students and Children

उपसर्ग – प्रत्यय शब्द दो प्रकार के होते है – मूल और व्युतपन्न यानी बनाए …